Ağızda Aft Neden Oluşur? Oluşumu Nasıl Önlenebilir?

Click to rate this post!

[Total: 0 Average: 0]

Aft Nedir?

Aft, ağız içi mukozasında ortaya çıkan, genellikle yuvarlak veya oval biçimli, üzeri sarımtırak veya gri renkte ince bir zarla örtülü ağrılı yaralardır. Tıbbi adıyla “aftöz ülser”, çoğunlukla dudak içi, yanak mukozası, dil veya ağız damak bölgesinde görülür. Küçük aftlar birkaç milimetre çapında olup kendi kendine iyileşme eğilimindedir; bazı vakalarda ise daha büyük ve ağrılı lezyonlar oluşabilir.

Aftın görünümü, beslenme ve konuşma sırasında rahatsızlık yaratarak yaşam kalitesini düşürebilir.

Aft Ağızda Nasıl Oluşur?

Aftın oluşum mekanizması tam olarak aydınlatılamamış olsa da bağışıklık sistemi, hormonlar, besin eksiklikleri ve stres önemli rol oynar. Ağız içi mukozasında meydana gelen küçük zedelenmeler veya dengesizlikler, bağışıklık sistemi tarafından yanlışlıkla hedef alınan hücreleri tetikleyerek aft oluşumuna yol açar. Bazı durumlarda birinci tip herpes simpleks virüsüne bağlı yaralarla karışabilse de aftlar virüs kaynaklı değildir. Aftın başlaması genellikle hafif bir yanma veya karıncalanma hissiyle belirginleşir ve kısa sürede açık yaraya dönüşür.

Aft Çıkmasını Engellemek İçin Alınabilecek Önlemler Neler?

Aft oluşumunu tamamen engellemek her zaman mümkün olmasa da, alınacak bazı basit ama etkili önlemlerle sıklığını ve şiddetini azaltmak mümkündür:

Dengeli ve Yeterli Beslenin: B12 vitamini, folik asit, demir ve çinko eksikliği aft oluşumuna neden olabilir. Bu nedenle sebze, meyve, tam tahıllar ve protein açısından zengin bir beslenme düzeni önemlidir.
Ağız Hijyenine Özen Gösterin: Günlük olarak dişlerinizi yumuşak kıllı bir fırça ile fırçalayın ve ağız içini tahriş etmeyen ürünler kullanın. Diş ipiyle diş aralarını temizlemek de enfeksiyon riskini azaltır.
SLS İçermeyen Diş Macunu Tercih Edin: Sodyum lauril sülfat (SLS), bazı kişilerde aftı tetikleyebilir. SLS içermeyen diş macunları daha nazik bir temizlik sağlar.
Stresten Uzak Durmaya Çalışın: Aşırı stres, bağışıklık sistemini etkileyerek aft oluşumunu tetikleyebilir. Meditasyon, yürüyüş ve kaliteli uyku gibi gevşeme teknikleri faydalı olabilir.
Alerji ve Tahrişe Dikkat Edin: Asidik, baharatlı veya çok sıcak yiyecekler ağız mukozasını tahriş edebilir. Bu tür gıdalardan uzak durmak fayda sağlar.
Ağız Travmalarını Önleyin: Sert kabuklu yiyecekler, diş teli veya protezler ağız içini yaralayabilir. Bu tür durumlarda koruyucu balm veya özel jeller kullanabilirsiniz.
Düzenli Hekim Kontrolleri Yaptırın: Özellikle sık aft çıkan kişilerde vitamin eksikliği veya sistemik hastalıklar olabilir. Bu nedenle doktor kontrolleri aksatılmamalıdır.

Sık Aft Çıkması Hangi Hastalıkların Habercisi Olabilir?

Sürekli veya sık aralıklarla aft sorunu yaşayan kişilerde demir, folik asit veya B12 vitamini eksiklikleri görülebilir; bu besin öğeleri eksikliği kan yapısının ve mukozaların sağlığını olumsuz etkiler. Ayrıca Behçet hastalığı, çölyak hastalığı veya Crohn hastalığı gibi sistemik enflamatuar rahatsızlıklar da ağız içi yaralara eşlik edebilir. Otoimmün durumların, örneğin lupus gibi hastalıkların yan etkisi olarak bağışıklık sistemi ağız mukozasına yönelik reaksiyonlar geliştirebilir. Bu nedenle, ağızda sıkça aft oluşuyorsa altta yatan sağlık sorunları yönünden detaylı tetkik gereklidir.

Aft Çıkmasında Ağız Hijyeninin Rolü Nedir?

Doğru ağız hijyeni, aft oluşma riskini azaltan en temel etkenlerden biridir. Düzenli diş fırçalama ve diş ipi kullanımı, bakteri birikimini önleyerek mikrobiyal enfeksiyon riskini düşürür. Asidik ve şekerli besinler ağız içindeki pH dengesini bozarak mukozada zedelenmeye yol açabilir; bu nedenle yemek sonrasında suyla ağız çalkalamak faydalıdır. Ancak aşırı sert diş fırçalama veya düşük kaliteli diş macunları da mukozayı tahriş ederek afta zemin hazırlayabileceği için yumuşak kıllı fırçalar ve SLS içermeyen diş macunları tercih edilmelidir.

Aft İçin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Aftlar genellikle kendi kendine iyileşir ancak ağrıyı azaltmak ve iyileşmeyi hızlandırmak için çeşitli tedavi yöntemleri uygulanabilir. Ağız gargaraları, antiseptik solüsyonlar, topikal kortikosteroid jeller, ağrı kesici spreyler ve aft patch’leri sık kullanılan ürünler arasındadır. Evde doğal çözümler olarak adaçayı, karbonatlı su gargarası, tuzlu su ile çalkalama gibi yöntemler de uygulanabilir. Ancak aftlar sık tekrar ediyorsa veya 2 haftadan uzun süre geçmiyorsa bir diş hekimi ya da doktora başvurulmalıdır. Altta yatan sistemik bir hastalık da aftların nedeni olabilir.

Aft Bulaşıcı Mıdır?

Aft ve uçuk genellikle benzer görünseler de, etiyoloji, bulgu ve bulaşıcılık açısından temel farklılıklar içerir. Uçuk (herpes labialis), herpes simpleks virüsü tip 1 (HSV-1) enfeksiyonuna bağlı gelişen, özellikle dudak kenarı ve çevresindeki deri bölgesinde ortaya çıkan, içi sıvı dolu veziküllerin yırtılarak kabuklanmasıyla seyreden lezyonlardır. Uçuklar virüs kaynaklı oldukları için bulaşıcıdır; yakın temas veya ortak kullanılan eşyalarla kolaylıkla diğer kişilere geçebilir ve bağışıklık sistemi zayıfladığında tekrarlama eğilimi gösterir.

Buna karşın aft, viral bir ajan yerine çoğunlukla lokal travma, vitamin eksikliği ve bağışıklık sistemi yanlış tepkileri nedeniyle ortaya çıkar; direk bulaşıcılığı yoktur. Şekilsel olarak da uçuklar genellikle bir grup su dolu vezikül biçimindeyken, aftlar açık yaraya dönüşen tekil veya bazen ikili-üçlü sınırlı ülserler şeklindedir. Uçuklar genellikle dudak dışında ağız içi mukozasında görülmezken, aftlar ağız içinin her bölgesinde ortaya çıkabilir.

Sonuç olarak, uçuk virüs kökenli, bulaşıcı ve kabarcıklı lezyon özelliği taşırken; aft enfeksiyon kaynaklı değil, mukozanın yüzeysel hasarı sonucu oluşan ve bulaşma riski taşımayan ağrılı ülser olarak tanımlanır.

Ağızda Aft Çıkması Tedavilere Engel Olabilir Mi?

Aftın şiddeti ve ağrı düzeyi, özellikle ağız içi bölgesine uygulanan ilaç veya protez kullanımını etkileyebilir. Örneğin, ortodontik apareyler veya diş protezleri kullanan hastalarda aft ağrısı, düzenli diş bakımı ve tedavi süreçlerini zorlaştırabilir.

Aft yaralarının ağrılı olması, hasta konforunu azalttığı için ilaç uygulamalarında iş birliğini ve randevu uyumunu olumsuz etkileyebilir. Ayrıca kemoterapi veya radyoterapi gören kanser hastalarında bağışıklık sistemi zayıfladığı için aft oluşumu arttığından, tedavi dozları ve seans süreleri bu duruma göre ayarlanmak zorunda kalınabilir.

Çocuklarda Aft Neden Daha Sık Görülür?

Çocukların bağışıklık sistemi henüz tam olarak gelişmediği için ağız mukozasında zedelenme sonrası oluşan enfeksiyonlar daha sık aftlaşabilir. Ayrıca sık değişen diyetleri, yeni tat ve dokulara karşı duyarlılıklarını artırarak aft çıkışını tetikleyebilir.

Diş çıkarma dönemleri veya sert gıdaların zorlaması sonucu oluşan küçük yaralar da çocuklarda aft oluşumuna yol açabilir. Öte yandan okul ve oyun alanlarındaki hijyen eksiklikleri, viral ve bakteriyel enfeksiyon riskini artırarak ağız içi yaraların sıklaşmasına neden olabilir.

Aft İçin Evde Neler Uygulanabilir?

Aftı hafifletmek ve iyileşme süresini kısaltmak için evde uygulayabileceğiniz birkaç basit yöntem vardır. Tuzlu su veya karbonatlı suyla yapılan gargara, ağız içindeki asidik ortamı dengeleyerek yaraların iyileşmesini destekler.

Bal ve aloe vera gibi doğal antibakteriyel özellikli malzemeleri aftın üzerine sürmek, hem ağrıyı azaltır hem de enfeksiyon riskini düşürür. Ayrıcı, probiyotik yoğurt tüketmek, bağırsak sağlığını destekleyerek bağışıklığın genel direncini artırır. Ancak ağrı şiddetliyse ve yaralar büyükse mutlaka bir uzmana danışmak gerekir.

Diş Protezleri ile Ortodontik Tedaviler Aft Yapar mı?

Diş protezleri, braketli ortodontik tedavi aparatları veya hizalayıcı plaklar, ağız içindeki sürtünmeye bağlı mukozal zedelenmelere neden olabilir. Bu sürtünme sonucunda ince yaralar oluşarak aft gelişimine zemin hazırlar.

Ayrıca yeni protez veya aparey kullanmaya alışma sürecinde ortaya çıkan yanlış basınç noktaları, ağız mukozasında basit travmalara yol açabilir. Bu tür dental uygulamalar sırasında yumuşak doku koruyucu jeller kullanmak, ayarlamaları düzenli yaptırmak ve ağız hijyenine özen göstermek, aft oluşum riskini en aza indirmede etkilidir.

Stres aft oluşumunu tetikler mi?

Evet, yoğun stres ve duygusal yorgunluk vücut direncini düşürerek aft oluşumunu tetikleyebilir. Stres, bağışıklık sistemini zayıflattığı için ağız içi yaralarının daha sık ve şiddetli görülmesine neden olabilir.

Vitamin eksikliği ağızda afta yol açar mı?

B12 vitamini, folik asit ve demir eksikliği aft oluşumunda önemli rol oynar. Bu vitaminlerin yeterince alınmaması, ağız mukozasının zayıflamasına ve yaraların kolayca oluşmasına neden olabilir.

Diş macunu aft yapar mı?

Bazı diş macunlarında bulunan sodyum lauril sülfat (SLS) maddesi, ağız içi dokularını tahriş ederek aft oluşumuna zemin hazırlayabilir. SLS içermeyen diş macunları bu sorunu azaltabilir.

Aft bulaşıcı mıdır?

Hayır, aft virüs ya da bakteri kaynaklı olmadığı için bulaşıcı değildir. Kişiden kişiye geçme riski yoktur.

Ağızda çıkan aft kansere yol açar mı?

Aftlar genellikle zararsızdır ve kanserle doğrudan ilişkili değildir. Ancak uzun süre geçmeyen veya sık tekrarlayan yaralar için doktora başvurmak önemlidir.

Aft oluşumunu önlemek mümkün mü?

Aft oluşumunu tamamen engellemek zor olsa da, tetikleyici faktörlerden uzak durarak riski azaltmak mümkündür. Stresi kontrol altına almak, dengeli beslenmek ve ağız hijyenine dikkat etmek aft oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir.

AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI POLİKLİNİĞİ

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

iLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK TEDAVİLER

İmplant Tedavisi

Porselen Laminalar

Bonding Uygulaması

Ortodonti

Ekiz Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği

Hayalinizdeki gülümsemeye kavuşabilmeniz için size yardımcı olmaktan mutluluk duyarız. Dilediğiniz zaman bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Onlıne Randevu Al